Cereixo, un recuncho salgado
Ademais de Sabadelle Vimianzo conta con outro recuncho salgado. Trátase de Cereixo. Esta parroquia sitúase na parte alta dunha península formada na unión dos ríos de Cereixo e Grande, no vértice da ría de Camariñas. Segundo o libro “Terra de Soneira, no corazón da Costa da Morte”, de Xosé Manuel Lema Suárez, Cereixo foi un lugar estratéxico para o comercio e a defensa do territorio vimiancés a partir do século X, aínda que non sobreviviu aos saqueos de vikingos e árabes que chegaron á terra de Soneira nos séculos XII e XIII, e quedou totalmente arrasado.
Pero o Porto de Cereixo recuperouse e seguiu a ter unha grande importancia. Ata el chegaban barcos con peregrinos que seguían o seu camiño para acadar o Xacobeo en Santiago ou en Muxía, e máis tarde, durante a época da emigración, foi un punto de recollida da xente da zona que embarcaba cara a América.
Arquitectura de pedra
Nesta pequena parroquia de pouco máis de 500 habitantes encóntranse as Torres de Cereixo, levantadas no século XVII (non visitables). Na fachada principal loce un escudo señorial que representa ás casas dos señores feudais Novoa, Bermúdez, Castro, Soutomaior, Mendoza e Vilamarín.
Ao carón situase a Igrexa de Santiago de Cereixo (s. XII). Na súa portada sur presenta unha imaxe da traslación dos restos de Santiago acompañado dos sete discípulos nunha barca, unha representación única no románico galego e unha das catro existentes no románico hispánico. Alí, ao seu lado, coma un vixía, obsérvaa un carballo centenario, testemuña de moitas historias.
Trátase pois dunha bela paisaxe de mar e terra que afianza o seu encanto grazas ás casas de pedra con balcóns, un enorme hórreo de 30 metros de lonxitude e os seus muíños de mareas (s. XVII). Construídos sobre a desembocadura da ría de Camariñas, estes muíños aproveitaban a subida da auga da ría para acumulala e que, cando baixara, dispuxera de auga para moer. Unha verdadeira mostra de enxeñaría mariña.
